Zdrowie bydła mięsnego wiosną
1. Punktowa Ocena Kondycji (POK, ang. BCS)
Poznanie POK krów cielnych może zapobiec wystąpieniu trudności przy porodzie, zapewnić wigor cielęcia i poprawić przebieg następnej ciąży.
POK to ocena stanu odżywienia bydła mięsnego pozwalająca na określenie zapasów energii w postaci tłuszczu i mięśni krów. Skala POK to liczby od 1 do 9, gdzie 1 oznacza krowę ekstremalnie chudą, a 9 – bardzo otyłą. Do oceny POK wykorzystuje się takie punkty jak: zad, nasada ogona, kości kulszowe, żebra i mostek. Punktowa ocena kondycji powinna być dokonywana przynajmniej na dwa miesiące przed początkiem wycieleń.
- POK 1 – 4: Krowa jest wychudzona, kanciasta i koścista z minimalną warstwą tłuszczową nad kręgosłupem, żebrami i kościami kulszowymi. Brak zauważalnego tłuszczu wokół nasady ogona i mostka.
- POK 5 – 7: Krowa jest w idealnym stanie i ogólnie dobrze wygląda. Jeśli POK wynosi 5, to u krowy widoczne są biodra, chociaż jest też trochę tłuszczu na łopatkach, kości kulszowe i kręgosłup nie są już widoczne. Krowy z oceną 6 lub 7 robią się mięsiste i nie widać u nich żeber. Tłuszcz gromadzi się wokół nasady ogona i w okolicach mostka.
- POK 8 – 9: Powierzchnia ciała krowy jest gładka, kształtem zaczynająca przypominać sześcian, kości nie są widoczne, nie wyczuwa się ich pod skórą. Mogą też występować podskórne depozyty tłuszczu wokół nasady ogona i kości kulszowych.
2. Program żywienia uzupełniającego
Kompletne analizy pasz pozwolą na opłacalną ekonomicznie gospodarkę zgromadzonymi zapasami, utrzymując POK żywionych krów oraz zapewniając lepsze zdrowie i produktywność stada.
3. Kontrola pasożytów – wewnętrznych i zewnętrznych
W gospodarstwie powinien być wprowadzony w życie program kontroli pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych bydła tak, by zapewnić wchodzenie w okres wycieleń wolnych od nich zwierząt.
4. Program szczepień
Hodowca bydła mięsnego powinien też prowadzić program szczepień zapobiegających późnym poronieniom i słabej kondycji cieląt tuż po porodzie.
5. Miejsce wycieleń
Zaplanowanie miejsca wycieleń przed ich terminem pozwoli na zminimalizowanie poziomu stresu oddziałującego na krowy i cielęta, a także ludzi je obsługujących.
Teren powinien umożliwiać szybki odpływ wody. Zaplanowane powinny być suche, odpowiedniej wielkości, legowiska dla krów. Szałasy lub obory muszą być czyste, suche i chronić zwierzęta (zwłaszcza nowonarodzone cielęta) przed wpływem ekstremalnych warunków środowiska.
Sandhills Calving System z 2000 roku przewiduje segregację wiekową cieląt na pastwisku w celu zapobieżenia transmisji patogenów. Krowy cielne przeprowadza się na czyste pastwiska do wycieleń. Zmniejsza to dawkę patogenów w środowisku oraz czas kontaktu cieląt ze stadem krów.
System przewiduje raczej większe pastwiska do wycieleń, nie poleca dużego zagęszczenia mamek. Krowy umieszcza się na pastwisku do wycieleń (pastwisko 1) w momencie narodzin pierwszych cieląt i trzyma się je na nim dwa tygodnie. Po tym czasie krowy, które do tej pory się nie wycieliły przenoszone są na pastwisko 2; mamki z cielakami pozostają na pastwisku 1. Tydzień później z pastwiska 2 przenoszone są na pastwisko 3 wszystkie krowy, które jeszcze się nie wycieliły; mamki z cielakami urodzonymi na pastwisku 2 pozostają na nim.
Cykl przenoszenia powtarza się dla wciąż niewycielonych krów. Pary mamek z cielakami pozostają na pastwisku urodzenia. Kolejne pastwiska są przeznaczone dla cielaków z tego samego tygodnia.
Pary mamek z cielakami z różnych pastwisk mogą być połączone po tym, jak najmłodsze ciele osiągnie wiek 4 tygodni, a wszystkie cielęta należą do grupy niskiego ryzyka zagrożenia biegunką noworodków.
Dla sukcesu systemu kluczowa jest współpraca z weterynarzem.
Laurie Potter, Beef Insider, „Top five beef health concerns In spring”, Agriculture Online
Opracowanie: mgr inż. Wanda Cegiełkowska
