Na stan i kondycję użytków rolnych negatywnie wpływa ograniczenie nawożenia organicznego.

Spowodowane jest to niewystarczającą ilością obornika i gnojowicy oraz złymi praktykami związanymi z zagospodarowaniem słomy po zbiorze zbóż. Kilka lat temu pojawiła się możliwość zbytu słomy na cele energetyczne. Producenci rolni przestali wykorzystywać ten uboczny produkt uprawy do poprawy żyzności gleby przez jej przyoranie. Wpływ na tak złą kondycję gruntów ornych ma także monokultura, brak właściwego zmianowania, ugniatanie gleby ciężkimi maszynami, ograniczenie i uproszczenie zabiegów uprawowych. Nawożenie organicznymi nawozami znacząco poprawia bowiem właściwości gleb. Obornik nie tylko zawiera wszelkie niezbędne w żywieniu roślin składniki pokarmowe, ale także substancję organiczną oraz bogatą mikroflorę, która pozytywnie wpływa na rozwój korzystnej flory bakteryjnej. Dlatego poprawia efektywność nawożenia mineralnego, zwiększa pojemność wodną gleb, poprawia ich strukturę i w związku z tym stanowi gwarancję stabilnych plonów, zwłaszcza w warunkach niekorzystnego przebiegu pogody, a przede wszystkim w sytuacji popełnianych błędów agrotechnicznych. Nawożenie obornikiem jest najtańszą metodą zwiększenia zawartości w glebie składników pokarmowych, niezbędnych dla osiągnięcia wysokich i stabilnych plonów. Zastosowanie takiej metody nawożenia to także możliwość dostarczenia masy organicznej, z której powstaje próchnica. Wzrost zawartości próchnicy w glebie poprawia jej żyzność i urodzajność, a także korzystnie wpływa na zdolności chemiczne, fizyczne i biologiczne gleby. Zawarta w gnojowicy czy oborniku masa organiczna poprawia strukturę, napowietrzanie gleby oraz zdolności zatrzymywania wody i składników odżywczych w glebie – w kompleksie sorpcyjnym. Pozytywnie wpływa też na biologiczną aktywność gleby poprzez rozwój odpowiednich drobnoustrojów. Obieg materii organicznej i jej rozkład do prostych związków i składników pokarmowych, które następnie wykorzystywane są w żywieniu roślin, to właśnie ich zasługa. Dlatego rolnicy nie powinni zapominać o stosowaniu nawozów organicznych, które nie tylko poprawiają żyzność gleby, ale stanowią gwarancję wysokich i stabilnych plonów.

Z gospodarczego punktu widzenia, skutki zakwaszenia gleb mogą być katastrofalne. Prowadzą do zmniejszenia przyswajalności składników pokarmowych roślin, głównie fosforu, potasu, magnezu czy siarki oraz zwiększają ruchliwość niebezpiecznych dla roślin i ludzi pierwiastków, głównie metali ciężkich, których nadmierna koncentracja dyskwalifikuje rośliny jako konsumpcyjne i stanowi poważne zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Zmniejszają zawartość próchnicy w glebie poprzez ograniczenie aktywności drobnoustrojów biorących udział w rozkładzie substancji organicznej, osłabiają procesy asymilacji azotu z powietrza i prowadzą do wymywania składników pokarmowych do głębszych warstw gleby. Silne zakwaszenie gleb uniemożliwia uzyskanie plonów, nawet przy zastosowaniu odpowiedniej agrotechniki.

Stosowanie nawozów wapniowych ma na celu zredukowanie niekorzystnego wpływu kwasowości, ograniczenie szkodliwego działania glinu i wodoru, poprawę dostępności dla roślin składników pokarmowych, rozwój mikroflory glebowej i zwiększenie udziału próchnicy oraz poprawę fizycznych właściwości gleby. Podstawowym warunkiem uzyskania satysfakcjonujących plonów jest uregulowany odczyn gleby. Potrzeby wapnowania określa się na podstawie czynnika pH. Jego wartość dla prawidłowego wzrostu i plonowania roślin nie powinna być niższa niż 5.6. Gleby o niższym pH powinny być wapnowane.

W tradycyjnych zabiegach agrotechnicznych producenci rolni koncentrują się przede wszystkim na nawożeniu roślin, stosując głównie nawozy mineralne dobrane pod potrzeby konkretnych upraw. Jednak równie niezbędne jest nawożenie gleby, oddziałujące na jej strukturę i właściwości, a przez to na prawidłowy rozwój roślin /szczególnie w przypadku ograniczenia nawożenia obornikiem i gnojowicą oraz zbieraniem resztek pożniwnych z pola/. Podobnie jest z wapnowaniem. Możemy wybrać z palety nawozów dostępnych na rynku ten, który odkwasi glebę – zwiększy jej pH, jednak najrozsądniej jest wybrać taki, który także poprawi jej strukturę, właściwości i wpłynie pozytywnie na żyzność i kondycję gleby. Świetnie sprawdzają się te preparaty nawozowe, które w swoim składzie zawierają mezocalc. Jest to wysoce reaktywny i łatwo przyswajalny wapń pozyskiwany z oceanicznych złóż pochodzących z ery mezozoicznej. Złoża tego naturalnego węglanu wapnia powstały ponad 150 mln lat temu. Charakteryzują się one amorficzną strukturą i niespotykaną czystością, a zawarty w nich węglan wapnia jest bardzo wysoce reaktywny. Dodatek węglanu wapnia stanowi impuls dla mikroorganizmów glebowych pobudzający je do aktywności życiowej – wraz ze wzrostem pH wzrasta aktywność mikroorganizmów glebowych. Nawożenie tym składnikiem zapewnia lepsze pobieranie substancji pokarmowych z gleby poprzez poprawę pH w wierzchniej warstwie gleby, stymulację aktywności mikroflory, a łatwo przyswajalny wapń doskonale odżywia rośliny.

A rola i znaczenie wapnia w roślinie jest ogromna. Wapń, który strukturalnie występuje w blaszce środkowej ścian komórkowych, pełni bowiem szereg bardzo istotnych funkcji w roślinie. Wchodzi m.in. w skład ścian komórkowych, ma wpływ na ich przepuszczalność, aktywuje enzymy, neutralizuje kwasy organiczne, wpływa na rozwój i wzrost korzeni. Odgrywa podstawową rolę w stabilizowaniu pektyn tworzących blaszkę środkową ściany komórkowej. Pektyny /pektyniany wapnia/ zbudowane są z długich łańcuchów złożonych z reszt kwasu a-D-galaktouronowego, powiązanych ze sobą właśnie za pomocą wapnia. Uczestniczą one w budowie ścian komórkowych. Jest ich szczególnie dużo w blaszce środkowej, która jest elementem spajającym poszczególne komórki ze sobą. Ściany komórkowe tworzą układ szkieletowy nadający roślinom odpowiednią wytrzymałość, a ponadto decydują o odporności roślin na niesprzyjające warunki pogodowe i stanowią zaporę przed penetracją patogenów. W warunkach suszy wapń stabilizuje struktury białkowe, membrany komórkowe oraz micelle. Wapń utrzymuje także odpowiednią strukturę membran plazmatycznych biorąc w ten sposób udział w organizacji fizjologicznej komórki. Wpływa również korzystnie na działanie niektórych enzymów – utrzymując biokoloidy komórki /i same enzymy/, w stanie właściwego uwodnienia, co wpływa pozytywnie na przebieg wielu procesów biochemicznych.

Brak albo niedobór wapnia w roślinie pojawia się na glebach bardzo ubogich w ten pierwiastek /o niskim pH/. Zdecydowana większość gleb w Polsce, to właśnie gleby kwaśne. Ale może być też spowodowany tym, że występuje on w formach niedostępnych dla roślin, albo może być trudno przyswajalny lub w ogóle nieprzyswajalny.

Inną przyczyną niedoborów wapnia w roślinie może być jego zbyt wolne przemieszczanie w roślinie spowodowane spadkiem transpiracji, np. w warunkach wysokiej wilgotności powietrza lub intensywnej suszy. Uszkodzenia spowodowane niedoborem wapnia są rezultatem zniszczenia ścian komórkowych spowodowanym zwiększoną przepuszczalnością tkanek i zaburzeniem funkcji komórkowych. Dzieję się tak, ponieważ pektynaza przenikając przez błony komórkowe wchodzi w reakcję z pektyną i niszczy blaszkę środkową oddzielającą poszczególne komórki. W wyniku tego procesu dochodzi do samo rozkładu tkanek.

Mezocalc jest rezerwuarem wapnia dla roślin w połączeniu z substancjami biostymulującymi pobudza rozwój systemu korzeniowego, poprawia strukturę gleby, zapewnia lepsze kiełkowanie i początkowy rozwój roślin. Preparaty zawierające mezocalc służą do nawożenia gleby, a także odżywiania roślin, poprzez swoje strukturotwórcze oddziaływanie na glebę i stymulują w niej życie biologiczne, co powoduje udostępnienie ogromnych ilości składników pokarmowych znajdujących się dotychczas w formie niedostępnej dla rośliny. Mezocalc wpływa bardzo korzystnie na porowatość gleby, korzystnie wpływa na stosunki powietrzno-wodne. System korzeniowy roślin uprawnych jest głębszy i zdrowszy – zabezpiecza doskonale potrzeby roślin w okresie niedoborów wilgoci. Po zastosowaniu nawozów zawierających taką formę wapnia wzrasta pojemność wodna gleb, zawartość próchnicy, a poprawienie kultury gleby umożliwia stosowanie uproszczonych technologii uprawy.

Wapnowanie jest więc bardzo ważnym zabiegiem agrotechnicznym. Głównym jego celem jest odkwaszenie gleby. Ma dobroczynny wpływ na przyswajanie mikroelementów przez rośliny. Wspomaga nawożenie organiczne i mineralne oraz ma wpływ na polepszenie jakości płodów rolnych. Wybierając odpowiedni nawóz możemy nie tylko uzyskać odpowiednie pH, ale znacząco poprawić kondycję gleby.

Nawozami, które zasługują na przypomnienie w tym miejscu, są z pewnością nawozy wapniowe

Physiomax 975 i Physio-Mescal G 18 – nawozy z wysoką zawartością reaktywnego wapnia Mezocalc, polecane w uprawach rolniczych, sadowniczych i warzywniczych. Nawozy te zalecane są do stosowania także w uprawach ekologicznych /wykaz IUNiG/. Poprawiają one odczyn i strukturę gleby, stymulują rozwój systemu korzeniowego, dostarczają niezbędnego dla prawidłowego rozwoju roślin wapnia, a Physio-Mescal dodatkowo fosforu. Zwierają w swoim składzie kompleks Physio+ czyli wyciąg z alg morskich z aminopuryną, naturalną substancją wpływającą na wzrost systemu korzeniowego, pobieranie P i K oraz poprawiającą odporność roślin na czynniki stresowe w początkowej fazie wzrostu.

Aminopuryna działa jak sygnał, który odbierają receptory komórek korzenia. Po wychwyceniu sygnału roślina zaczyna intensywniej pobierać do wewnątrz komórki wapń. Wzrost przepływu wapnia powoduje aktywowanie kiełkowania, rozwoju systemu korzeniowego i wschody roślin.

Warto więc wybrać nawóz wapniowy o szerokim spektrum działania i zawierający dodatkowo mechanizm uruchamiający „pompę wapniową” stymulującą pobieranie wapnia przez rośliny z gleby.

Anna Rogowska

/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin:0cm;
mso-para-margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:”Calibri”,”sans-serif”;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:”Times New Roman”;
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:”Times New Roman”;
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}