Borówka wysoka pochodzi z Ameryki Północnej. Krzewy osiągają do 2 m wysokości; kwitną od drugiej połowy maja; owoce (jagody) dojrzewają od początku lipca do końca września w zależności od odmiany. Zawierają one witaminy: A, B, C, PP, E, a także mikroelementy: cynk, miedź, mangan, przeciwutleniacze, fitoestrogeny, kwas elagowy i kwas foliowy. Dzięki swoim właściwościom stosowane są w profilaktyce nowotworów, chorób układu krążenia, dla poprawy wzroku. Borówki są popularnym parafarmaceutykiem w Japonii, gdzie ludzie pracujący przy komputerach piją sok borówkowy, by zapobiec zmęczeniu oczu.

Borówki zapobiegają infekcjom bakteryjnym, dotyczy to zwłaszcza bakterii E. Coli wywołującej zakażenia układu moczowego. Sok z borówek zawiera substancje uniemożliwiające przyleganie bakterii do ścianek pęcherza i wywołanie infekcji.

Gleba
Najlepszą glebą pod uprawę borówki są gleby lekkie, próchniczne, kwaśne i wilgotne, miejsca słoneczne i ciepłe. W praktyce są to gleby w pobliżu lasów sosnowych. Optymalna zawartość próchnicy wynosi 7%, poziom wody gruntowej w okresie wegetacji 35-60 cm wysokości, a pH 4,3-4,8.

Borówka jest rośliną o bardzo niskich wymaganiach pokarmowych. Optymalna zasobność gleby dla tej rośliny jest następująca:

Niewłaściwy odczyn pH możemy podwyższyć wapnując glebę lub obniżyć siarkując ją.

Dobre warunki fizyczne gleby, optymalna kwasowość i odpowiedni poziom wody gruntowej, to najważniejsze czynniki decydujące o powodzeniu uprawy borówki.

Odmiany borówki:

Bonifacy – pierwsza polska odmiana borówki wysokiej; krzew o pokroju wyniosłym i sztywnych pędach; rośnie do wysokości 2 m i daje obfity plon; duże, lekko spłaszczone jagody, o średnicy 14-20 mm mają korzenny smak i są bardzo aromatyczne, dojrzewają od początku sierpnia aż do września; odmiana odporna na choroby grzybowe; twórcami odmiany Bonifacy są: Kazimierz Pliszka, Hanna Karwowska, Sylwester Bonifacy Nowosielski i Henryk Rojek

Zakładanie plantacji
Teren przeznaczony pod plantację borówki należy oczyścić z występujących roślin trwałych, w razie potrzeby wyrównać, udrożnić lub zbudować nowy system odwadniający, zniszczyć chwasty trwałe. Koniecznie należy skontrolować kwasowość gleby.

Materiał szkółkarski należy sprowadzać z kwalifikowanych szkółek cieszących się dobrą opinią. Najlepsze byłyby dobrze wyrośnięte trzyletnie rośliny, ponieważ one najszybciej wejdą w okres dojrzewania. Ponieważ są to rośliny bardzo drogie, plantacje zakłada się najczęściej z dwuletnich roślin pierwszego wyboru.

Rośliny w pojemnikach można sadzić przez cały sezon wegetacyjny, jednak optymalnym terminem zakładania plantacji jest wczesna wiosna lub jesień.

W uprawie amatorskiej borówkę poleca się sadzić w rozstawie 1,0 do 1,2 m w rzędach i 2,0 do 2,5 m między rzędami. Na plantacjach towarowych poleca się rozstawę 1,0 x 3,0 m.

Rośliny borówki korzenią się płytko i z tego względu nie należy ich sadzić głęboko. Mając na uwadze fakt, że gleba po pewnym czasie osiądzie 2-3 cm to należy je sadzić 4-5 cm głębiej niż rosły w szkółce.

Pędy posadzonych roślin powinno się przyciąć na kilka oczek nad ziemią. Ułatwi to szybkie przyjęcie się roślin i wpłynie na wytwarzanie silnych pędów, stanowiących w przyszłości dobry szkielet krzaków.

Na glebach mineralnych dobrą metodą pielęgnacji będzie stosowanie w rzędach ściółki z trocin lub kory, a w międzyrzędziach ugoru herbicydowego lub zadarnienia. Ściółka ogranicza wyrastanie chwastów.

Borówkę amerykańską nawozi się w następujący sposób: na glebach organicznych dawka azotu nie powinna być większa niż 30 kg/ha. Na tych glebach poleca się też od 20-25 kg fosforu i od 40-45 kg potasu na hektar w czystym składniku. Na pozostałych glebach dawki orientacyjne to: 30-50 kg azotu na 1 ha, 50-75 kg potasu na 1 ha, 30-60 kg fosforu na 1 ha, 4-8 g magnezu na 1 m2.

Borówka płytko się korzeni, dlatego rośliny szybko reagują na niedobór wody. Występuje konieczność nawadniania plantacji, nawet gdy jest założona na torfie wysokim. Na takich terenach można użytkować wodę z torfowiska bez obawy o jej kwasowość. Mniej optymistycznie może przedstawiać się problem wody w przypadkach uprawy borówki na glebach mineralnych, ponieważ w większości naszych rzek, jezior lub innych zbiorników wodnych pH jest zbyt wysokie.

Pielęgnowanie plantacji
Gleba wokół krzewów borówki musi być utrzymana w ugorze mechanicznym lub ściółkowana co 2-3 lata celem niszczenia chwastów i zatrzymania wilgoci. Międzyrzędzia należy wykaszać mechanicznie lub ręcznie.

Należy pamiętać, że borówka wysoka jest bardzo wrażliwa na przymrozki majowe.

Cięcie
Od posadzenia krzewów do 4 roku zaleca się cięcie sanitarne, tzn. usuwanie pędów chorych, słabych, uszkodzonych przez mróz. Cięcie prześwietlające i odmładzające stosujemy od 5 roku, najlepiej przed ruszeniem wegetacji (wiosną). Zabieg ten jest jednak bardziej sztuką ogrodniczą, niż wyuczoną umiejętnością.

Choroby
Borówka wysoka porażana jest przez: zgorzel pędów, szarą pleśń, białą plamistość liści borówki, antraknozę liści borówki, mączniaka prawdziwego borówki.

Choroby grzybowe na borówce najlepiej niszczyć wycinając sekatorem chore pędy roślin. Plantację należy lustrować w czasie wegetacji i każdorazowo usuwać brunatne i czarne pędy. Można również stosować fungicyd Switch 1,5 WG, który zwalcza szarą pleśń i antraknozy liści.

Wykonuje się trzy opryski w terminie od początku kwitnienia do dwóch tygodni po tej fazie w dawce 0,8-1,0 kg/ha.

Szkodniki
Na młodych plantacjach do bardzo groźnych szkodników należą zające, ponieważ obgryzają młode pędy borówki. Dlatego plantacje borówki powinny być ogrodzone. Myszy i nornice masowo występujące na plantacji niszczą znaczną część młodych korzeni. Na małych plantacjach duże szkody wyrządzają ptaki, które chętnie zjadają owoce borówki, dlatego zaleca się okrywać siatkami krzaki z dojrzewającymi owocami.

Inne szkodniki borówki to: kwieciak borówkowiec, owocówka boróweczka, nasionnica borówkowa, szpeciel pączkowy borówki, mszyca.

Zbiór owoców
Owoce borówki wysokiej w zależności od odmiany dojrzewają stopniowo, a ich zbiór może trwać nawet przez 30 i więcej dni. Wartość konsumpcyjną osiągają w kilka dni po uzyskaniu typowego zabarwienia. W niektórych przypadkach okres ten trwa 7-8 dni. Owoce borówki dojrzewają nierównomiernie i dlatego zbiera się je 3-5 razy w odstępach tygodniowych. W Polsce zbiera się je ręcznie, natomiast w krajach, gdzie siła robocza jest droga stosuje się zbiór maszynowy. Owoce borówki można przetrzymywać w zwykłej chłodni przez okres od kilku do kilkunastu dni, a w chłodniach w zmodyfikowanej atmosferze nawet do kilku tygodni.

Tadeusz Klekociński

 

Źródło: www.lodr-bratoszewice.pl