Przystępując do walki ze szkodnikami magazynowymi należy rozpocząć w pierwszej kolejności od właściwego zbioru zbóż, w prawidłowym terminie agrotechnicznym. Szczególną uwagę należy zwrócić na zbiór pszenicy konsumpcyjnej, którą należy zebrać w pierwszej kolejności ze względu na groźbę porastania. Jeśli zboże jest zbyt wilgotne, nie może być składowane bez wcześniejszego dosuszenia i równoczesnego doczyszczenia.

Zbyt długie pozostawienie pszenicy „na pniu” w latach wilgotnych prowadzi do porośnięcia ziarna i zepsucia wartości wypiekowej mąki.

Po zbiorze nie można dopuścić do samozagrzania ziarna. Ziarno siewne należy dosuszyć do 33oC, aby nie utraciło zdolności kiełkowania, ziarno konsumpcyjne do 60-66oC. Dłuższe przechowywanie ziarna bez utraty jakości jest możliwe w warunkach kontrolowanych, tzn. w temperaturze poniżej 16oC i przy wilgotności około 12%. Przy wilgotności ponad 12% ziarno może ulegać porażeniu przez rozkruszki i utracić zdolność kiełkowania.

W czasie przechowywania ziarna konieczna jest okresowa kontrola, w celu wychwycenia oznak zagrzania lub porażenia szkodnikami.

Magazyn

Przed przystąpieniem do składowania ziarna, należy wybrać właściwe miejsce jego składowania: suche, dobrze izolowane i czyste. Do przechowywania ziarna nie nadają się pomieszczenia nad oborami i chlewniami, w których panuje wyższa temperatura i wilgotność powietrza. Takie warunki sprzyjają występowaniu szkodników magazynowych. W tych pomieszczeniach trudno zwalczyć szkodniki. Walka z nimi jest mało skuteczna, ponieważ znajdują różne kryjówki, a zastosowane preparaty chemiczne mogą stanowić poważne zagrożenie dla zwierząt gospodarskich. Właściwy magazyn do przechowywania ziarna, zwłaszcza długotrwałego, powinien być w dobrym stanie technicznym. Wszystkie nieszczelności powinny być naprawione, zabezpieczone przed wilgocią, również dach zabezpieczony przed skraplaniem pary wodnej, a woda opadowa nie może przedostawać się do środka.

Magazyn powinien być zabezpieczony przed dostępem ptaków i gryzoni, okna i otwory systemu wentylacji powinny być zabezpieczone odpowiednią siatką, a system napowietrzania i wentylacji drożny i sprawny. Pomieszczenie magazynowe przed składowaniem ziarna powinno być puste, ponieważ w resztkach zbóż gromadzą się szkodniki i później przenoszą się na nowo magazynowaną partię.

Dezynsekcja

Na dwa tygodnie przed rozpoczęciem składowania ziarna w magazynie należy przeprowadzić dezynsekcję, wcześniej pomieszczenie powinno być starannie zamiecione, wszystkie rzeczy, tj. worki, opakowania itp. wyniesione. Ziarno z zeszłorocznych zbiorów, które nadaje się do skarmiania należy ześrutować. Ziarno uszkodzone przez szkodniki i zepsute przez grzyby powinno być spalone. Ściany można wybielić wapnem gaszonym, które osuszy i odkazi powierzchnię. Pomieszczenie magazynowe należy dobrze przewietrzyć.

W Polsce występują następujące szkodniki magazynowe:

rozkruszek, wołki, trojszyki, skórek zbożowy, ulec gryzący, ulec ciemny, ulec większy, kołatek, lalotek, zakamarnik, mól ziarniak, mkliki i omacnice.

Najłatwiej spośród szkodników rozpoznać chrząszcze, do których należą: wołki, trojszyki, skórek zbożowy i ulce, ponieważ pierwsza para skrzydeł zmieniona jest w pokrywy chroniące drugą parę skrzydeł. Żerują na wszystkich rodzajach pokarmów magazynowych.

Wołki – mają wydłużoną część głowy w ryjek, larwy są beznogie, grube i krótkie.

Samica składa jajo do wygryzionego w ziarnku kanału, później zalepia je przeźroczystą substancją, która szybko twardnieje. Przeciętnie występują 2-3 pokolenia szkodnika, długość życia osobników dorosłych jest uzależniona od warunków środowiskowych, tj. obecność pokarmu, temperatura i wilgotność, Żyją nawet do dwóch lat. Chrząszcze unikają światła, żerują na ziarnie jęczmienia, pszenicy, owsa, żyta, ryżu, gryki i żołędziach.

Trojszyki:

Oprócz ziarna zbóż żeruje na kaszy, otrębach, płatkach owsianych i mące.

Skórek zbożowy – chrząszcz o długości 1,5-3,0 mm, rdzawo brunatny z żółtymi włoskami, pokryty plamkami. Larwy barwy żółtej do żółto-brunatnej, równomiernie pokryte szczecinkami.

Żeruje na ziarnach pszenicy, jęczmienia, owsa, żyta, ryżu, sorgo, nasion strączkowych, lnu, makuchach, paszach, słomie i makaronie.

Rozkruszek – są to niewielkie pajączki (zaledwie dostrzegalne gołym okiem), mają sczękoczułki w kształcie szczypiec, przystosowane do gryzienia. W rozwoju przechodzą dwa stadia nimfy, z których jedno jest pokryte zgrubiałym pancerzem – nie ma otworu gębowego, odbytowego ani płciowego i przez szereg miesięcy obywa się bez pokarmu. Przyczepia się do zwierząt lub owadów i w ten sposób przenosi się z miejsca na miejsce. Następnie opuszcza go w dogodnym środowisku, gdzie kończy rozwój i rozpoczyna żerowanie.

Jednym z najgroźniejszych szkodników jest rozkruszek mączny o długości od 0,4-0,6 mm, niszczy ziarno, mąkę, kaszę – zanieczyszcza je wylinkami i kałem, nawilgaca i zagrzewa. Dlatego produkty nabierają nieprzyjemnego zapachu stęchlizny. Produkty zanieczyszczone odchodami rozkrusza wywołują u człowieka nieżyt przewodu pokarmowego i biegunki. Rozkruszki zwalcza się poprzez gazowanie np. dwutlenkiem etylenu, fosforowodorem i bromkiem metylu.

Psotniki (gryzaki): kołatek, lalotek i zakamarnik, charakteryzują się małym wzrostem od 1,5-2,0 mm, drobnej budowy ciała, szybko biegają. Ubarwienie od żółtawego poprzez szare aż do ciemnobrązowego. Mają cztery delikatne skrzydła (mogą być zredukowane do samych wyrostków lub łusek), te owady nie latają. Występują w pomieszczeniach zarówno suchych, jak i wilgotnych, zwykle tam gdzie występują grzyby pleśniowe, którymi się odżywiają. Żerują na ziarnie zbóż, mące, kaszy, suszonych owocach, grzybach i ziołach. W pomieszczeniach socjalnych żerują na wilgotnych tapetach, książkach, meblach itp. Najlepszą metodą ich zwalczania jest przesuszanie produktów i pomieszczeń, w których występują.

Motyle: mól ziarniak, mkliki i omanice.

Metody zwalczania:

Środki chemiczne, które są dostępne na naszym rynku można stosować zarówno w magazynach pustych, jak i w pomieszczeniach magazynowych wypełnionych zbożem lub innymi produktami.

Źródło: www.kpodr.pl