Dla producentów kukurydzy okres zimowy to czas podejmowania decyzji dotyczących uprawy w następnym roku. Przede wszystkim zastanawiają się oni nad możliwością kontraktacji, najczęściej w tym okresie negocjują warunki umów, bądź też decydują się na sprzedaż przyszłorocznych płodów rolnych na wolnym rynku. Zastanawiają się także nad przeznaczeniem kukurydzy, od tego zależy wybór konkretnej odmiany. Oczywiście największym zainteresowaniem cieszy się uprawa kukurydzy z przeznaczeniem na ziarno. Jest ona najbardziej rentowna. W tym segmencie rynku postęp hodowlany jest najszybszy, gdyż jest to segment najbardziej konkurencyjny. Rynek kukurydzy staje coraz bardziej techniczny. Pojawiają się odmiany do profesjonalnej uprawy, przeznaczone pod konkretne potrzeby przemysłu przetwórczego. Na przykład produkcja ziarna kukurydzy dla młynów stawia ściśle określone wymagania co do jakości surowca. Nie każdy typ ziarna nadaje się do przerobu młynarskiego. Tylko niektóre odmiany są w stanie sprostać wysokim oczekiwaniom tego rynku. Wybierając konkretną należy pamiętać, iż większość cech jest determinowanych przez genetykę i FAO.

Po ustaleniu najważniejszych kryteriów doboru, czyli przede wszystkim przeznaczenia plonu, każdy rolnik powinien zapoznać się z dostępną na rynku ofertą pod kątem cech poszczególnych odmian.

Dla producentów, którzy nie chcą na tym etapie podejmować decyzji o przeznaczeniu surowca polecane są uniwersalne odmiany, które charakteryzują się wszechstronnym zastosowaniem z przeznaczeniem i na ziarno i na kiszonkę. Odmiany te poprzez swoją uniwersalność zapewniają większy poziom bezpieczeństwa. W zależności od aktualnej sytuacji rynkowej, opłacalności produkcji oraz warunków pogodowych, umożliwiają różnorodne zagospodarowanie zbiorów, wykorzystanie chwilowego popytu na produkt i osiągnięcie lepszych wyników finansowych produkcji. Nie zawsze można przewidzieć jakie będą tendencje rynkowe lub jak się ułożą warunki pogodowe. Mieliśmy tego przykład w wyjątkowo trudnym sezonie 2015, kiedy wskutek bardzo wysokich temperatur i pogłębiającej się suszy obserwowaliśmy, jak wiele plantacji założonych z przeznaczeniem na zbiór na ziarno było zbieranych na kiszonkę. Jakość uzyskiwanej paszy z takich upraw często pozostawiała wiele do życzenia, gdyż wyprodukowano ją z odmian niepolecanych do takiego wykorzystania. Uprawa uniwersalnych odmian pozwala więc na elastyczne reagowanie na czynniki zewnętrzne: gdy cena ziarna kukurydzy jest wysoka możemy zebrać nasiona, natomiast gdy cena ziarna jest niska lub występują niekorzystne warunki pogodowe do uzyskiwania wysokich plonów ziarna, możemy kukurydzę zebrać na kiszonkę – jako paszę dla zwierząt gospodarskich lub zebraną biomasę przeznaczyć na przykład do produkcji biogazu.

Po tegorocznych doświadczeniach na pewno istotnym wyznacznikiem przy doborze odmian dla większości producentów będzie tolerancja na deficyty wody. Od kilku lat obserwujemy stale pogłębiający się niedobór wody w glebie i niedobór opadów oraz ich niekorzystny rozkład w okresie największego zapotrzebowania kukurydzy na wodę – podczas lata, w okresie kwitnienia kukurydzy. Rezultatem takiego przebiegu pogody są spadki plonu. Brakowi wody towarzyszą w tym okresie także i wysokie temperatury. Takie ekstremalne warunki bezpośrednio wpływają na obniżenie kondycji kukurydzy – nie pozwalają na pokrycie zapotrzebowania roślin. W 2015 roku z powodu suszy rolnicy uzyskali plony aż do 30% niższe niż rok wcześniej. Warto więc zdecydować się na wybór odmiany o zwiększonej tolerancji na suszę – z silniejszym i głębszym – efektywniejszym systemem korzeniowym. Przykładem tego typu odmiany jest DKC3939 (FAO 270-280). Jest to odmiana typu HD, (Heat and Drought Tolerance) – cechuje się podwyższoną tolerancją na wysokie temperatury i suszę. Mieszaniec ten charakteryzuje się zwiększonym potencjałem plonowania zarówno w standardowych warunkach uprawy, jak i w warunkach stresowych. Posiada silny i dobrze rozbudowany systemem korzeniowy, mocne łodygi, cechuje się wysoką aktywnością fotosyntezy oraz bardzo dobrą synchronizacją kwitnienia. Cechy te sprawiają, iż nawet w latach o niekorzystnym przebiegu pogody odmiany te wysoko i wiernie plonują.

Warto także podejmując decyzję o wyborze odmiany zdecydować się na taką, która charakteryzuje się szybkim oddawaniem wody w końcowej fazie dojrzewania. Z uwagi na tę cechę nadają się one do bardzo wczesnego zbioru. Szybko i łatwo poddają się suszeniu (niska wilgotność ziarna; co gwarantuje oszczędność i czasu i nakładów na sam proces dosuszania, co jest niewątpliwie ich ogromnym atutem. Do takich odmian zaliczamy między innymi DKC3623, która charakteryzuje się ziarnem typu dent. Polecana jest do uprawy na ziarno. Wyróżnia się ona bardzo wysokim potencjałem plonowania i preferuje gleby średnie do najlepszych. Najwyższe plony osiąga na glebach zasobnych w rejonie Polski centralnej i południowej. Odmiana ta jest tolerancyjna na fuzarium kolb i helminthosporium oraz charakteryzuje się ekspresowym oddawaniem wody w końcowej fazie dojrzewania.

Należy pamiętać, iż wybór odmiany, w przypadku uprawy kukurydzy jest kluczową decyzją wpływającą na rentowność całej produkcji. W ponad 30% determinuje uzyskany efekt ekonomiczny.

Anna Rogowska