Kiszonka dobrej jakości

Stosowane do kiszonek inokulanty (szczepionki bakteryjne) różnią się między sobą. Dwa główne typy to: tradycyjne szczepionki homofermentacyjne takie jak np. Lactobacillus plantarum; oraz hetero fermentacyjne takie jak Lactobacillus buchneri. Ponieważ mechanizm ich działania jest odmienny, stosuje się je w różnych sytuacjach. Szczepionki homofermentacyjne stosuje się w celu poprawy jakości już dobrej kiszonki. Natomiast gdy głównym celem jest poprawa warunków tlenowych (stabilności środowiska pod względem zawartości tlenu), stosuje się szczepionki hetero fermentacyjne.

Zielonka powinna być rozdrabniana tuż przed pakowaniem. Nie należy pozostawiać rozdrobnionej paszy na noc. Traci się w ten sposób cenne cukry, ponieważ roślina w dalszym ciągu oddycha, a namnażające się organizmy tlenowe wykorzystują zawarte w tkankach roślinnych cukry.

Paszę przeznaczoną do kiszenia należy starannie upakowywać. Wysoka gęstość masy kiszonki w silosie jest ważna z kilku przyczyn. Po pierwsze, gęstość i zawartość suchej masy determinuje porowatość kiszonki. Ta z kolei określa objętość pustych przestrzeni między stałymi komponentami paszy, czyli intensywność penetracji kiszonki przez powietrze, która ma wpływ na tempo jej psucia w czasie przechowywania i wydawania.

J.W. Schroeder, specjalista ds. chowu krów mlecznych na Uniwersytecie Stanowym Dakoty Północnej, ostrzega przed stratami kiszonki powodowanymi przez wysokie temperatury. „Wysokie temperatury mogą stwarzać poważne kłopoty producentom, którym zależy na jakości kiszonki. Rośnie temperatura i przyspieszeniu ulega psucie się paszy na czole silosu, mogące powodować do 40% całkowitych strat suchej masy i energii z kiszonki. W zależności od ubicia kiszonki powietrze może penetrować do 30 cm w głąb masy.

W momencie wystawienia kiszonki na działanie tlenu, zegar żywieniowej wartości kiszonki zaczyna tykać. By zminimalizować straty należy skarmiać z czoła silosu przynajmniej 15 cm kiszonki dziennie.

Każde podwyższenie temperatury kiszonki o 10°C powoduje podwojenie aktywności biologicznej mikroorganizmów ją zasiedlających. W czasie gorącego lata obserwuje się rozpad kwasów odpowiedzialnych za konserwację paszy. Proces rozkładu zapoczątkowywany jest przez drożdże, które w warunkach tlenowych zaczynają zużywać kwas mlekowy, co powoduje wzrost pH. To z kolei umożliwia wzrost organizmów odpowiedzialnych za procesy gnilne masy (pleśni). Nie trzeba dodawać, że w obecnej sytuacji gospodarczej szczególnie ważne jest postępowanie zapobiegające startom pasz, którym można zapobiec.

Jednym z kroków w tym kierunku jest prawidłowe okrywanie kiszonki w betonowych silosach. Badanie Uniwersytetu Delaware pokazuje, że wyłożenie bocznych ścian silosu nieprzepuszczalną dla tlenu folią zapobiega infiltracji wody deszczowej do składowanej masy. Jednoczesne przykrycie kiszonki tą samą folią zabezpieczoną podłużnymi workami z piaskiem lub żwirem, zapobiega stratom suchej masy. Tak zabezpieczona kiszonka miała też niższą zawartość włókna neutralnego detergentowego niż kiszonka zabezpieczona zwykłą folią polietylenową zabezpieczaną oponami.

„Aby ocenić opłacalność stosowania folii nieprzepuszczalnej dla tlenu w porównaniu ze zwykła folią niezbędna jest większa ilość badań,” mówi Schroeder. „Prawdopodobnie typ folii zastosowanej do wyłożenia bocznych ścian betonowego silosu nie ma znaczenia, do momentu, gdy nie ulegnie ona uszkodzeniu.”

Strategie konserwacji pasz w swoim gospodarstwie można ocenić oddając jej próbki do analizy [np. do Stacji Chemiczno-Rolniczej]. Jednak warunkiem otrzymania prawidłowych wyników jest poprawne pobranie próbek. Zadaniem rolnika jest pobranie prób reprezentatywnych w sposób losowy. Należy przestrzegać określonego protokołu ich pobierania, m.in.:

  • Zidentyfikować pojedynczą partię siana;
  • Korzystać z dobrego, ostrego narzędzia do wycinania prób (wydrążania);
  • Losowo pobrać próby;
  • Pobrać dostateczną liczbę próbek pojedynczych;
  • Próby pobierać odpowiednią techniką;
  • Próby należy odpowiednio zabezpieczyć;
  • Próba powinna być odpowiedniej wielkości;
  • Próby należy prawidłowo opisać.

„Pasza to podstawa ekonomicznie wydajnego żywienia krów mlecznych,” mówi Schroeder. „Dobra jakość paszy zaczyna się już teraz, na polu. Nie pozwól by jakość „uciekła” z zapasów Twojej kiszonki.”

 

NSDU Extension Service, „Forages Key to Diary Nutrition”, NDSU Agriculture Communictaion
Opracowanie: Wanda Cegiełkowska