Azot z powietrza
Nadeszła wiosna. To dobry moment na podjęcie decyzji dotyczących wyboru strategii
nawożenia. Tradycyjnie już najwięcej uwagi producenci rolni poświęcą analizie dostępnych
na rynku produktów przeznaczonych do nawożenia roślin azotem. Z uwagi na wahania cen
nawozów mineralnych, wnikliwie zweryfikują alternatywne narzędzia, które skutecznie
zaopatrzą rośliny w ten składnik. W tym roku będą szczególnie zwracali uwagę na produkty,
które przy mniejszej dostępności azotu z nawozów konwencjonalnych, odpowiednio odżywią
plantację i pomogą utrzymać potencjał plonowania roślin.
Priorytetem koncernów nawozowych jest redukcja strat azotu. Pierwiastek ten jest
unieruchamiany i podlega procesowi denitryfikacji. Do tego dochodzi jeszcze utlenianie się
amoniaku i wymywanie azotanów. Redukcja efektów tych negatywnych procesów oraz
zagwarantowanie roślinom stałego i harmonijnego zaopatrzenia w azot, najlepiej przy
redukowaniu dawek nawozów mineralnych to cele, których osiągnięcie jest największym
wyzwaniem stojącym przed producentami nawozów.
Rozwiązaniem, które zaopatruje plantacje w dodatkowy azot jest stosowanie preparatów
zawierających bakterie ryzosferowe. Tego typu mikroorganizmy posiadają umiejętność
wiązania azotu atmosferycznego. Szczególnie, gdy inne źródła tego pierwiastka nie są
dostępne i gdy ilość tlenu jest ograniczona. Produkty zawierające te bakterie stosowane są na
ogół przedsiewnie. Na tej zasadzie działa większość oferowanych na rynku preparatów.
Jednak wymagają one wprowadzenia do podłoża, co mocno uzależnia ich efektywność od
warunków glebowych. Bardzo ciekawym, a przede wszystkim bezpiecznym, rozwiązaniem,
które niweluje ten problem, jest wybór produktów opartych o endofity. Wspierają odżywianie
azotem. Zwierają unikatowe mikroorganizmy Methylobacterium symbioticum zasiedlające
część nadziemną roślin. Dzięki temu proces pozyskiwania azotu uniezależniony jest od
warunków panujących w środowisku glebowym. Asymilacja azotu odbywa się poprzez liście,
przy użyciu nitrogenazy. W ten sposób bakterie bytujące na roślinach uprawnych
intensyfikują ich wzrost i rozwój przez cały cykl wegetacji. Dostarczają azot z powietrza,
niezależnie od ilości tego pierwiastka dostępnego w glebie.
Produkty tego typu są stosowane nalistnie. Wnikają do roślin przez otwarte aparaty
szparkowe, a następnie swobodnie przemieszczają się wewnątrz tkanek rośliny, docierając w
pobliże fotosyntezujących komórek. Wykorzystują azot atmosferyczny i przetwarzają go na
jony amonowe przy użyciu nitrogenazy. Azot atmosferyczny jest wykorzystywany przez
roślinę do syntezy związków białkowych lub jest magazynowany w postaci glutaminy –
aminokwasu zapasowego. Dostarczają roślinom azot na wszystkich etapach wzrostu w sposób
efektywny i kontrolowany. Źródłem energii dla bakterii jest metanol wytwarzany jako produkt
uboczny rozkładu pektyn zawartych w ścianach komórkowych roślin. Proces ten przebiega w
trakcie ich wzrostu.
Z przeprowadzonych badań nad skutecznością jednego z tego typu produktów
mikrobiologicznych – BlueN®, wynika, że w przypadku zastosowania preparatu w uprawie
kukurydzy, średnia ilość azotu dostarczanego roślinom wynosiła 76 kilogramów. Wraz z
plonem 1 t ziarna oraz odpowiednią ilością słomy kukurydza przeciętnie pobiera około 30 kg
N. Z doświadczeń wynika, że znaczną część tego zapotrzebowania można pokryć stosując
alternatywne źródła – preparaty oparte na Methylobacterium symbioticum. Warto zatem
rozważyć zastosowanie tych innowacyjnych produktów. Rozwiązują on aktualne i przyszłe
problemy w rolnictwie związane z dostępnością oraz ograniczeniami w stosowaniu azotu.

Pozwalają na utrzymanie potencjału plonowania roślin przy stosowaniu niższych dawek
nawozów konwencjonalnych.
Zalety tej technologii będą z pewnością szczególnie starannie wykorzystywane w tym roku,
nie tylko w uprawie kukurydzy, kiedy ceny nawozów mineralnych poszybowały w górę i
stanowią znacznie większy wydatek niż w okresie przed pandemią i zerwaniem łańcuchów
dostaw. Używanie tego typu produktów wpisuje się w założenia Zielonego Ładu. Azot
pozyskany dzięki mikroorganizmom nie będzie uwzględniany w bilansie nawożenia.
Wykorzystanie Methylobacterium symbioticum. powoduje, iż rośliny są zdrowsze i bardziej
odporne. Mają możliwość w pełni realizować swój potencjał plonotwórczy.
Anna Rogowska