Uwarunkowania rynkowe zmuszają hodowców do produkcji mleka odznaczającego się wysokimi standardami jakościowymi. Mogą one być uzyskane w wyniku ciągłego unowocześniania obór –poprawy warunków utrzymania krów oraz modyfikacji sposobów żywienia, która ma celu znalezienie najbardziej efektywnych programów karmienia i samej technologii udoju. Udój – końcowy etap produkcji mleka ma kluczowe znaczenie w tym procesie. Najmniejszy popełniony błąd w trakcie udoju może zniweczyć nakłady pracy oraz kosztów poniesionych we wcześniejszych fazach produkcji mleka. Żaden profesjonalny producent nie może sobie pozwolić na jakiekolwiek zaniedbania podczas udoju – niezbędne jest ścisłe przestrzeganie zasad higieny podczas całego cyklu. Ważna jest także zdrowotność wymion, proces chłodzenia mleka oraz stan techniczny dojarki, w tym przede wszystkim gum strzykowych.
Gumy strzykowe to jedyny element dojarki, który jest w bezpośrednim kontakcie ze strzykiem. Od ich właściwości oraz kształtu zależy zarówno szybkość, jak i dokładność wydajania. Odpowiadają one za ochronę strzyka przed działaniem podciśnienia, zapewniają prawidłowy obieg krwi oraz odpowiednią stymulację strzyków przez ich masaż. Poziom stymulacji determinuje wytwarzanie oksytocyny. Ta wpływa przede wszystkim na rozpoczęcie doju, uwalnianie mleka przez krowę, dzięki czemu nie mamy pustodoju. Dój na sucho jest bardzo szkodliwy dla strzyków i może spowodować mastitis. Właściwe przygotowanie krowy do doju oraz wybór odpowiedniego rodzaju gum strzykowych ma wpływ nie tylko na przebieg samego oddawania mleka, ale także na ilość i jakość uzyskanego surowca.
Odpowiednio dobrana konstrukcja gumy strzykowej pozwala w znacznym stopniu ograniczyć jedną z najważniejszych przyczyn mastitis – przepływ powrotny i związane z nim uderzenia zwrotne. Zatem wybór odpowiedniego rodzaju gumy ma kluczowe znaczenie w procesie udoju. Na rynku dostępnych jest wiele produktów. Przy zakupie odpowiedniego typu gumy strzykowej ważnym kryterium doboru powinien być kształt trzonu. Najwięcej jest tych o przekroju okrągłym, ale w ofercie kilku firm można znaleźć także i inne: z trzonem kwadratowym, trójkątnym lub nawet siedmiokątnym. Cechują się one różnym rozkładem nacisków masujących strzyki. Gumy powinny dobrze obejmować strzyk i równocześnie nie mogą powodować jego zgniatania. Innowacją w konstrukcji kształtu trzonu jest zastosowanie nowej geometrii – formy koniczyny. Jest to najbardziej optymalne rozwiązanie, gdyż strzyk szczelnie wypełnia trzon gumy (w przypadku trzonów kwadratowych i trójkątnych powstają szczeliny między strzykiem, a gumą: kanał powietrzny główka gumy – kanał mleczny).
Z bogatej oferty trudno jest wybrać odpowiedni dla naszej hodowli typ gum. Często zdarza się, że nawet bardzo dobrej jakości gumy dla jednego typu dojarki mogą okazać się nieodpowiednie dla innego. Ponadto złe dobranie gum może być przyczyną wielu chorób wymienia. Warto zatem przed dokonaniem zakupu dokładnie przeanalizować dostępne oferty i zwrócić uwagę na gumy, które będą kompatybilne z naszą dojarką.
Nowością na rynku są gumy, które nie tylko zapewniają szybkie i kompletne wydojenie, ale gwarantują poprawę zdrowotności strzyków. Takim przykładem jest guma Clover, która nie tylko zapewnia pełen kontakt ze strzykiem i niskie ryzyko ześlizgnięć, ale także gwarantuje niskie i stabilne podciśnienie w główce gumy strzykowej. W rezultacie zdrowotność wymion poprawia się, a ilość zapaleń wymion może być znacząco zredukowana. Nowatorski kształt tej gumy posiada zmienną grubość ścianek oraz gładkie, zaokrąglone narożniki, co zapewnia dobre przyleganie do strzyków podczas całego doju. Dzięki takiemu kształtowi guma pozostaje we właściwej pozycji i umożliwia doskonały masaż strzyka, oferując krowie maksymalny komfort podczas doju. Nowa konstrukcja gumy strzykowej pozwala na znaczną poprawę kontaktu gumy ze strzykiem w czasie doju, dzięki czemu faza masażu i ssania przebiegają znacznie lepiej, a efektywność doju się zwiększa. Testy laboratoryjne i terenowe wykazały, że stosowanie tego typu gum poprawia stan zdrowotny strzyków, a jednocześnie zwiększa komfort doju dla krów i ogólną wydajność mleczną. Zastosowana w technologii produkcji gumy mikrotekstura znacząco zmniejsza ryzyko zniekształcenia pod wpływem tłuszczów i działania środków myjących. Jest to bardzo pożądana cecha, gdyż materiał, z którego wykonana jest guma nie powinien ulegać odkształcaniu się i musi być odporny na tworzenie się mikropęknięć, które są miejscem bytowania bakterii i innych mikroorganizmów, które są źródłem skażenia mleka , a ponadto mogą przenieść się podczas doju na wymię zdrowych krów i wywołać mastitis. Tworzywo, z którego wykonana jest guma strzykowa ponadto nie może wchodzić w reakcje z mlekiem, wodą oraz z preparatami używanymi do mycia i dezynfekcji instalacji udojowej. Wszystkie te kryteria spełnia guma Clover. Tak, jak w przypadku i innych gum należy pamiętać o prawidłowej eksploatacji, która polega na okresowych przeglądach i wymianie (zgodnej z zaleceniami producenta). Standardowo przyjmuje się, iż powinny być zmieniane po 2,5 tys. dojów. W przypadku mniejszej ilości dojów, niezależnie od liczby wydojonych krów, powinno się je wymienić po 6 miesiącach. Warto zaznaczyć, iż gumy wykonane z tworzywa gorszej jakości posiadają krótszy okres eksploatacji i wymuszają częstszą niż dwa razy w roku wymianę, co w konsekwencji jest przyczyną podniesienia kosztów doju. Warto zatem używać oryginalne akcesoria. Eksploatacja obejmuje oczywiście także staranne mycie i dezynfekcję przeprowadzane po każdym udoju oraz sprawdzenie stanu technicznego raz na 3-5 tygodni.
Wydaje się, że tak istotne zalety innowacyjnych gum, które ostatnio pojawiły się na rynku powinny skłonić producentów mleka do rozważenia zastosowania tych produktów we własnych oborach.
Anna Rogowska