Jednym z istotnych kosztów w gospodarstwach zajmujących się hodowlą bydła mlecznego jest odchów jałówek. Ciężko jest obliczyć ile kosztuje odchów jednej jałówki, ale wiadomo że cena za którą można ją kupić to około 4 tysiące złotych. Warto zatem się postarać, aby ich nie stracić.

Podstawą sukcesu w odchowie jałówek, obok żywienia i warunków środowiskowych jest kontrola ich wagi. Z większości wypowiedzi naukowców wynika, że normalne dobowe przyrosty powinny wynosić około 750–800 g na dobę. Dzięki takim przyrostom jałówki można kryć już w 16–17 m-cu życia. Takie przyrosty gwarantują również to, że w wymieniu młodej jałówki powstaje więcej komórek produkujących mleko. Przy intensywniejszym żywieniu zamiast komórek mlecznych powstaje więcej komórek tłuszczowych, które niestety mleka nie dają. Amerykańskie badania naukowe podają jasno, że każde 100 g większego dobowego przyrostu dziennego ponad poziom 800 g, to o 1,5 kg mleka mniej dziennie, co w laktacji daje stratę około 500,00 złotych.

Praktyka dosyć często pokrywa się z teorią i tak też można zauważyć, że czołówka polskich hodowców krów mlecznych w roku 2010 inseminowała skutecznie swoje jałówki średnio w wieku 16,5 miesięcy. Do wyliczenia prawidłowego okresu kryć oprócz wieku niezbędne są również takie parametry, jak waga i wysokość zwierzęcia. Jak podaje dr. Z. Lach jałówki można kryć wtedy, gdy spełniają trzy podstawowe kryteria:

• wiek – min. 15 m-cy,
• wzrost w kłębie – min. 125 cm,
• masa ciała – min. 370 kg,

Do kontroli wagi i wysokości jałówek stosuje się m.in. takie metody jak:

1. Ważenie zwierząt:

• bezpośrednio za pomocą wagi,
• pośrednio mierząc obwód klatki piersiowej.

Tab. 1. Przelicznik obwodu klatki piersiowej na masę ciała u bydła rasy hf – badania amerykańskie

obwód klatki piersiowej (cm)	masa ciała    (kg)	obwód klatki piersiowej (cm)	masa ciała    (kg)
66	27	140	227
69	31	142	239
71	34	145	250
74	39	147	263
76	43	150	275
79	49	152	289
81	54	155	303
84	58	157	318
86	63	160	332
89	67	163	347
91	72	165	363
94	76	168	379
97	82	170	395
99	87	173	412
102	94	175	430
104	102	178	448
107	109	180	466
109	117	183	485
112	125	185	504
114	133	188	523
117	142	191	543
119	151	193	563
122	161	196	583
124	170	198	604
127	179	201	625
130	188	203	645
132	197	206	666
135	207	208	687
137	217

 

Tab. nr 2. Standardy masy ciała, wysokości w kłębie, i kondycji (w BCS) jałówek rasy hf wg Looper i Bethard, 2005.
Wiek (m-ce)	wskaźniki wzrostu(1)
	Masa ciała (kg)	Wysokość w kłębie (cm)	BCS
1	58-64	79,3-83,0	2,50
2	78-85	83,8-88,0	2,50
3	102-110	88,0-92,81	2,50
4	124-135	92,3-97,0	2,50
5	145-160	96,0-101,0	2,50
6	168-184	99,5-105,0	2,50
7	189-208	102,8-108,3	2,75
8	211-233	105,8-111,3	2,75
9	233-257	108,5-3 (4,3	2,75
10	255-282	110,0-116,8	2,75
11	277-307	113,5-119,0	2,75
12	299-332	115,8-121,3	2,75
13	320-356	117,8-123,3	2,75
14	343-381	119,5-125,0	3,00
16	386-430	122,5-128,0	3,00
18	430-479	125,5-130,3	3,00
20	474-528	127,5-132,5	3,00
22	518-577	129,3-137,5	3,50
24	560-627	130,5-141,3	3,50
(1) niższe wartości dla masy ciała, dziennych przyrostów i wymiarów ciała dotyczą zwierząt o mniejszym, a wyższe o większym kalibrze ciała.

2. Pomiar wysokości w kłębie

Pomiar wagi czy wzrostu jest czynnością dodatkową dość często czasochłonną, ale przynosi wymierne korzyści. Dlatego też warto zaopatrzyć się przynajmniej w taśmę i laskę zoometryczną. Koszt zakupu tych rzeczy to w sumie ok. 100 zł, a korzyść jaką daje stosownie tych urządzeń jest niewspółmiernie wyższa. Zaleca się również ocenę kondycji ciała za pomocą wskaźnika BCS.

Stanisław Pater
KPODR w Minikowie

Źródło: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu